De laatste coach die het Nederlandse clubvoetbal aan een Europese triomf hielp staat op het punt om Nederland wereldkampioen te laten kronen. Een in het buitenland nauwelijks bekende coach schrijft wereldgeschiedenis met een ‘gouden generatie’.
Bert van Marwijk was een mooie voetballer. Een kwikzilverige linksbuiten uit de jaren zeventig, toen de eredivisie op een ongekend hoog peil stond en zeker een Europese topcompetitie was. Niet alleen de traditionele top drie maar ook clubs als FC Twente, FC Amsterdam en FC Den Haag speelden Europese kwartfinales om maar aan te geven hoe sterk de competitie in de breedte was.
Van Marwijk was een bezienswaardige speler, die door AZ in 1975 werd aangetrokken voor een van de meest ambitieuze projecten in het vaderlandse clubvoetbal. Hij was toen (eenmalig) international en paste geheel in het toekomstbeeld. Hij droeg ook bij aan de eerste stappen van AZ naar de top, met sterren als Van Hanegem, Hovenkamp, Peters en Kist. Binnen twee jaar speelden ze in Alkmaar Europees voetbal. Maar de echte doorbraak van dat AZ, onder George Kessler met een historische landstitel als hoogtepunt, maakte hij niet meer mee. Hij werd geplaagd door blessures, ook bij de nationale ploeg raakte hij buiten beeld. Uiteindelijk koos hij voor MVV om daar de opvolger te worden van Willy Brokamp.
In Limburg bouwde de jongen uit Deventer een serieus bestaan op. Hij bleef via amateurclubs bij het voetbal betrokken en startte daar een loopbaan als trainer. In 1997 werd hem een kans geboden bij Fortuna Sittard. Hij werd gezien als een trainer zonder poespas en daarom was het niet onlogisch dat hij tien jaar geleden bij Feyenoord de opvolger werd van Leo Beenhakker. In Rotterdam bouwde hij nuchter aan een ploeg, die twee jaar later de UEFA Cup zou winnen.
De trainer, die Oranje naar de derde finale van een WK heeft geloodst, heeft dus een atypische loopbaan. In dat opzicht lijkt die een beetje op die van Marcello Lippi (ook een sierlijke speler maar nooit goed genoeg voor de top) of Aimé Jacquet, de laatste twee Europeanen die de wereldtitel wonnen. Misschien een beetje meer op Vicente del Bosque dan op Joachim Löw, de mogelijke tegenstanders op zondag.
Bert van Marwijk is een nuchtere man, die zichzelf ook niet teveel op de borst slaat en eigenlijk ook liever niet alle camera’s op zich gericht wil hebben. Daar moeten de internationale media wel een beetje aan wennen. Hij is anders dan veel Nederlandse coaches die hoog van de toren hun wijsheden bezigen, zoals Johan Cruijff, Leo Beenhakker, Louis van Gaal, Guus Hiddink en Marco van Basten. Van Marwijk kan dit illustere kwintet definitief ontstijgen door Oranje aan de wereldtitel te helpen. Alle vijf hadden die kans eerder, maar ze grepen hem niet. Nuchtere Bert uit Deventer zag het als een doel en hem komt de eer toe dat hij zijn spelers vanaf het begin in dit project liet geloven.
Hij lijkt misschien wel het meest op die andere trainer, die een unieke internationale hoofdprijs won met een nationale ploeg. Toevallig hebben ze een paar jaar samen gespeeld en vaak wordt zijn naam gewoon vergeten in het lijstje van Nederlandse toptrainers met internationale successen: Jo Bonfrère. De naam van Bert van Marwijk zal niemand ooit meer vergeten. Nederland had geen betere bondscoach kunnen hebben, want hij heett het mooie met het zakelijke verenigd. En ach, dat het voetbal niet altijd even aantrekkelijk is, moet de oranje-fan maar op de koop toe nemen. Hij heeft altijd zijn populaire voorgangers (van Willy Brokamp tot Leo Beenhakker en Marco van Basten) met resultaten overtroffen.
Jurriaan van Wessem
